Nuôi trồng thủy sản hiện chiếm hơn 50% lượng hải sản mà con người tiêu thụ hàng ngày. Theo yeukhoahoc.edu.vn, chỉ cần thay đổi một vài thói quen nuôi là đã có thể giảm tới 70-80% tác động xấu đến hệ sinh thái thủy vực.
Tại sao nuôi trồng truyền thống lại đang “giết” dần môi trường nước?
Nhiều người vẫn nghĩ nuôi cá, tôm chỉ là “thả xuống ao là xong”. Thực tế không đơn giản thế:
- Thức ăn thừa + phân cá làm giàu dinh dưỡng quá mức → tảo nở hoa độc
- Kháng sinh, hóa chất trị bệnh tràn ra sông hồ → vi khuẩn kháng thuốc
- Phá rừng ngập mặn lấy mặt nước → mất lá chắn bão lụt và nơi cư trú của hàng nghìn loài
- Bơm hút nước ngầm quá mức → nhiễm mặn, sụt lún đất ven biển
Nuôi trồng thủy sản bền vững khác gì so với cách làm cũ?
Dưới đây là 7 nguyên tắc cốt lõi mà các mô hình bền vững đang áp dụng (bảng so sánh dễ hình dung):
| Phương pháp cũ | Phương pháp bền vững | Lợi ích môi trường nước |
| Dùng kháng sinh tràn lan | Hạn chế tối đa, thay bằng thảo dược & probiotic | Giảm ô nhiễm hóa chất 80-90% |
| Thức ăn công nghiệp thừa 30-40% | Tỷ lệ FCR dưới 1.2, dùng thức ăn sinh học | Giảm 70% chất hữu cơ thải ra |
| Xả thẳng nước ao nuôi | Hệ thống biofloc, tuần hoàn RAS | Tái sử dụng 95-99% nước |
| Phá rừng ngập mặn | Nuôi tôm – rừng ngập mặn kết hợp | Giữ được 1 ha rừng = lọc 200 tấn CO2/năm |
| Thả giống mật độ siêu cao | Mật độ tối ưu + chia ô nuôi | Giảm stress, ít dịch bệnh lan ra tự nhiên |
Những mô hình nuôi trồng bền vững đang thành công ở Việt Nam
Một số ví dụ thực tế đang “làm mưa làm gió”:
- Mô hình tôm – lúa Cà Mau: vừa có tôm sạch, vừa có lúa hữu cơ, không cần thuốc trừ sâu
- Hệ thống RAS nuôi cá tra giống tại An Giang: tái sử dụng 99% nước, điện năng giảm 40%
- Nuôi ngao sinh thái ở Thái Bình: ngao tự làm sạch bãi triều, mỗi ha lọc được 200.000 lít nước/ngày
- Ao nổi biofloc nuôi tôm thẻ ở Bạc Liêu: không thay nước suốt vụ, năng suất vẫn 30-40 tấn/ha
Bạn có thể góp phần bảo vệ môi trường nước ngay từ hôm nay
Không cần phải là chủ trang trại lớn, chỉ cần:
- Ưu tiên mua thủy sản có chứng nhận VietGAP, ASC, BAP
- Không vứt rác xuống sông hồ – vì cuối cùng rác đó cũng về lại… đĩa thức ăn của bạn
- Ủng hộ các thương hiệu nuôi trồng sạch, dù giá có cao hơn 10-20%
- Chia sẻ kiến thức này để bà con nuôi trồng biết rằng “bền vững = lợi nhuận lâu dài”
Nuôi trồng thủy sản bền vững không phải là xu hướng nhất thời – đó là cách duy nhất để chúng ta còn có cá, tôm ăn trong 20-30 năm nữa mà không phải uống nước ô nhiễm. Chi tiết các nghiên cứu mới nhất, bạn đọc có thể theo dõi thường xuyên trên Tin tức khoa học.