Nguyên nhân khiến tôm bị đóng rong và cách xử lý an toàn

Tôm bị đóng rong là vấn đề phổ biến trong nuôi trồng thủy sản, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng và sản lượng. Hiểu rõ nguyên nhân và áp dụng biện pháp phòng ngừa là cách tốt nhất để đảm bảo môi trường ao nuôi sạch, giúp tôm phát triển khỏe mạnh.

Tôm bị đóng rong là bệnh gì?

Tôm bị đóng rong là một vấn đề phổ biến trong ngành nuôi trồng thủy sản, đặc biệt là tại các ao nuôi tôm nước lợ. Hiện tượng này xảy ra khi rong rêu hoặc tảo bám lên cơ thể tôm, gây cản trở quá trình hô hấp và phát triển của tôm. Nếu không được xử lý kịp thời, tình trạng này có thể dẫn đến giảm năng suất thu hoạch và thiệt hại kinh tế cho người nuôi.

Nguyên nhân chính của tôm bị đóng rong thường xuất phát từ điều kiện môi trường nước không đảm bảo, như chất lượng nước kém hoặc sự phát triển quá mức của tảo và rong. Việc quản lý ao nuôi không đúng cách cũng là yếu tố góp phần làm gia tăng tình trạng này.

Việc hiểu rõ và giải quyết tình trạng tôm bị đóng rong đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả nuôi trồng. Các biện pháp phòng ngừa và xử lý kịp thời không chỉ giúp bảo vệ sức khỏe tôm mà còn giúp duy trì môi trường ao nuôi ổn định.

Bên cạnh đó, việc áp dụng các phương pháp nuôi hiện đại, cải thiện quản lý ao và vệ sinh định kỳ là yếu tố cần thiết để hạn chế tình trạng tôm bị đóng rong, giúp người nuôi nâng cao hiệu quả sản xuất.

Nguyên nhân khiến tôm bị đóng rong

Nguyên nhân gây bệnh đóng rong trên tôm sú có thể xuất phát từ nhiều yếu tố khác nhau liên quan đến môi trường ao nuôi và sức khỏe của tôm. Dưới đây là các nguyên nhân phổ biến:

Môi trường nước ao ô nhiễm

Khi môi trường nước ao nuôi không được quản lý và xử lý thường xuyên, thức ăn thừa cùng các chất hữu cơ tích tụ theo thời gian sẽ tạo ra điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn, vi nấm, nguyên sinh động vật và rong tảo phát triển. Các sinh vật này sau đó sẽ bám lên bề mặt cơ thể tôm, gây ra hiện tượng tôm bị đóng rong.

Đặc biệt, nếu quá trình xử lý không hiệu quả, môi trường nước sẽ ngày càng ô nhiễm hơn, làm tăng nguy cơ bùng phát các bệnh khác, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển của tôm.

Sức khỏe yếu và quá trình lột xác chậm

Những cá thể tôm có sức khỏe yếu hoặc gặp khó khăn trong quá trình lột xác thường dễ bị vi sinh vật, chất hữu cơ và rong tảo bám vào cơ thể, gây bệnh. Tôm không thể lột xác nhanh chóng hoặc bị cản trở trong quá trình này sẽ dễ bị các tác nhân gây hại bám vào lớp vỏ cũ, dẫn đến tình trạng đóng rong.

Quá trình lột xác đóng vai trò quan trọng trong việc thay lớp vỏ mới, giúp tôm loại bỏ các sinh vật bám bên ngoài. Nếu quá trình này gặp vấn đề, tôm sẽ trở nên dễ bị nhiễm bệnh hơn.

Độ mặn không phù hợp

Độ mặn của ao nuôi tôm cũng là yếu tố ảnh hưởng lớn. Khi độ mặn trong ao quá cao hoặc quá thấp, tôm sẽ gặp khó khăn trong việc lột xác hoặc quá trình này diễn ra chậm hơn. Điều này tạo điều kiện cho rong tảo và các sinh vật khác bám vào cơ thể tôm, từ đó gây ra hiện tượng tôm bị đóng rong.

Việc duy trì độ mặn ổn định, phù hợp với yêu cầu của loài tôm sú là vô cùng quan trọng để hạn chế các rủi ro liên quan đến bệnh.

Mực nước và chất lượng đáy ao

Khi mực nước trong ao quá thấp hoặc đáy ao không được làm sạch thường xuyên, nhiều vật chất hữu cơ và chất bẩn sẽ tích tụ. Đây là điều kiện thuận lợi để rong tảo và các loại vi sinh vật phát triển mạnh, bám vào thân tôm. Nếu đáy ao chứa nhiều bùn, cặn bã, và chất thải, nó sẽ trở thành nơi trú ngụ lý tưởng cho các sinh vật gây bệnh phát triển.

Việc duy trì mực nước ổn định và thường xuyên làm sạch đáy ao là biện pháp quan trọng để kiểm soát hiện tượng này, giúp tôm phát triển tốt hơn.

Trên đây là những nguyên nhân chính gây bệnh đóng rong trên tôm sú, và để hạn chế tình trạng này, người nuôi cần áp dụng các biện pháp kiểm soát môi trường ao nuôi hiệu quả.

Triệu chứng của bệnh tôm bị đóng rong

Hiện tượng đóng rong và nhớt trên tôm là do sự bám dính của vi khuẩn, động vật nguyên sinh, và chất vô cơ trên bề mặt vỏ tôm. Bệnh thường xuất hiện ở các ao nuôi có môi trường nước ô nhiễm, tạo điều kiện cho rong tảo phát triển. Các dấu hiệu nhận biết bao gồm:

Dịch nhầy trên vỏ tôm: Khi chạm vào vỏ tôm sẽ thấy lớp dịch nhầy trơn, có màu xanh rêu hoặc đen, nhất là cuối chu kỳ nuôi tôm, khiến màu sắc và giá trị thương phẩm giảm.

Mang và phụ bộ tối màu: Mang và các bộ phận phụ bị tối hoặc đen do vi khuẩn và tảo bám, làm suy giảm khả năng hô hấp.

Rong tảo bao phủ thân tôm: Phần thân bị bao phủ bởi lớp rong xanh hoặc xanh đen, đặc biệt ở đầu, ngực, ảnh hưởng đến hô hấp và di chuyển.

Tôm giảm ăn: Tôm bị bệnh thường ăn ít hoặc bỏ ăn do mang bị tổn thương, dẫn đến sức khỏe suy giảm.

Tôm bơi lờ đờ, nổi đầu: Tôm nổi đầu vào buổi sáng, tập trung nơi có nhiều oxy do mang bị rong nhớt bám, gây khó khăn trong hô hấp và có thể dẫn đến tử vong rải rác nếu không xử lý kịp thời.

Để kiểm soát, cần thường xuyên duy trì môi trường nước sạch và kiểm tra ao nuôi để phát hiện và xử lý sớm bệnh.

Tác hại của việc tôm bị đóng rong

Ảnh hưởng đến sức khỏe và sự phát triển của tôm

Khi rong phát triển quá mức trong ao nuôi, chúng dễ bám vào cơ thể tôm, khiến tôm khó vận động và giảm khả năng bắt mồi. Điều này làm tôm không nhận đủ dinh dưỡng, dẫn đến chậm lớn, suy yếu và dễ mắc các bệnh về đường ruột hoặc hô hấp. Tôm không đạt được sức khỏe cần thiết sẽ khó có thể phát triển bình thường, ảnh hưởng đến chất lượng toàn diện.

Gây thiệt hại về năng suất và chất lượng thu hoạch

Tôm bị ảnh hưởng bởi rong thường có sức khỏe yếu, làm cho chất lượng thịt không đạt yêu cầu. Tình trạng này có thể dẫn đến tỷ lệ chết cao, làm giảm năng suất đáng kể, gây thiệt hại trực tiếp đến hiệu quả kinh tế. Hơn nữa, những con tôm bị đóng rong có vẻ ngoài kém hấp dẫn, khiến giá bán giảm và tạo khó khăn cho việc tiêu thụ sản phẩm.

Tăng chi phí quản lý và xử lý trong quá trình nuôi

Tình trạng tôm bị đóng rong khiến người nuôi phải chi thêm nhiều chi phí cho việc quản lý và xử lý ao nuôi. Từ việc sử dụng hóa chất, thay nước đến vệ sinh ao đều yêu cầu chi phí và công sức để kiểm soát và loại bỏ rong. Nếu không xử lý kịp thời, rong sẽ tiếp tục phát triển, tạo môi trường lý tưởng cho vi khuẩn và mầm bệnh, gây khó khăn trong việc duy trì chất lượng nước và sự ổn định cho tôm.

Cách phòng ngừa tôm bị đóng rong

Vệ sinh ao nuôi trước vụ mùa: Trước khi bắt đầu vụ nuôi, bà con nên dùng vôi để xử lý và loại bỏ mầm bệnh cũng như cặn bã tích tụ trong ao, giúp đảm bảo ao nuôi sạch sẽ.

Sử dụng hệ thống siphon đáy ao: Lắp đặt hệ thống siphon để loại bỏ rác thải, xác hữu cơ và các chất bẩn khác trong quá trình nuôi tôm, giúp duy trì môi trường nước sạch hơn.

Lọc và kiểm tra nguồn nước: Nguồn nước cần được kiểm tra và lọc sạch kỹ lưỡng trước khi bơm vào ao nuôi nhằm loại bỏ các tạp chất, vi khuẩn có thể gây hại cho tôm.

Quản lý thức ăn cho tôm: Cung cấp thức ăn vừa đủ cho tôm, đảm bảo đầy đủ dinh dưỡng nhưng không dư thừa. Việc này giúp tránh tình trạng thức ăn thừa lắng xuống đáy ao, gây ô nhiễm và tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển.

Sử dụng men vi sinh định kỳ: Định kỳ sử dụng các loại men vi sinh như EcoClean Aqua và EcoClean Sludge Reducer để xử lý nước, phân hủy chất thải hữu cơ và giảm thiểu ô nhiễm trong ao nuôi.

Kiểm soát chất lượng nước ao: Theo dõi và kiểm soát các chỉ tiêu chất lượng nước như độ pH, hàm lượng khoáng chất… để duy trì môi trường nước ổn định và phù hợp cho tôm phát triển.

Đảm bảo cung cấp đủ oxy: Cung cấp đầy đủ lượng oxy cần thiết cho tôm trong suốt quá trình nuôi để đảm bảo chúng có môi trường sống tốt, giúp tôm phát triển khỏe mạnh và hạn chế các bệnh liên quan đến đóng rong.

Biện pháp xử lý khi tôm đã bị đóng rong

Khi phát hiện tôm mắc bệnh đóng rong và nhớt, bà con cần thực hiện một số biện pháp như sau để cải thiện tình hình:

Thay nước và giảm thức ăn

• Thay khoảng 30% nước trong ao để loại bỏ bớt tảo độc, vi khuẩn và nấm.
• Điều chỉnh lượng thức ăn, giảm từ 5 - 10% để hạn chế việc dư thừa thức ăn, ngăn chặn sự phát sinh của khí độc NH3 gây ảnh hưởng đến sức khỏe của tôm.

Bổ sung dinh dưỡng và tăng cường sức đề kháng cho tôm

Bổ sung thêm Vitamin C và chế phẩm sinh học như EM chuối vào thức ăn để cung cấp dinh dưỡng, giúp tôm tăng cường đề kháng, giảm căng thẳng và hạn chế tình trạng tôm chết.

Cải thiện khoáng chất trong ao nuôi

Ngoài việc giảm chất hữu cơ và cung cấp vitamin C, người nuôi cần bổ sung khoáng chất bằng cách sử dụng Dolomite hoặc các chất tăng cường khoáng để hỗ trợ tôm thoát khỏi tình trạng mềm vỏ. Việc này giúp tôm lột vỏ và thay lớp vỏ mới một cách dễ dàng.

Xử lý khi tôm không lột vỏ được

Trong trường hợp tôm không bị mềm vỏ nhưng gặp khó khăn trong việc lột xác, bà con có thể sử dụng BKC với liều 80% để kích thích quá trình này.

Sử dụng Formalin một cách thận trọng

Có thể áp dụng Formalin (35 - 40%) với liều lượng 25 - 30ppm và sục khí oxy liên tục. Tuy nhiên, việc sử dụng hóa chất này cần được cân nhắc kỹ lưỡng do có nguy cơ để lại tác hại độc hại.

Lưu ý về giai đoạn xuất hiện bệnh

Bệnh đóng rong, nhớt có thể xuất hiện từ khi tôm còn nhỏ cho đến khi trưởng thành, gặp ở các loại tôm như tôm sú, tôm thẻ, và tôm càng xanh. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh sẽ khiến tôm chậm lớn và ảnh hưởng đến năng suất của vụ nuôi.

Do đó, để đảm bảo sức khỏe và năng suất nuôi, người nuôi cần thường xuyên kiểm tra và áp dụng các biện pháp phòng ngừa, cũng như xử lý kịp thời khi phát hiện bệnh.

Để hạn chế tình trạng tôm bị đóng rong, người nuôi cần thường xuyên kiểm tra, bảo dưỡng ao nuôi và áp dụng các biện pháp phòng ngừa phù hợp. Chăm sóc kỹ lưỡng không chỉ giúp cải thiện năng suất mà còn đảm bảo chất lượng tôm khi thu hoạch.