Lý do khiến tôm bị trống đường ruột và cách phòng ngừa
Tôm bị trống đường ruột là vấn đề thường gặp trong quá trình nuôi tôm, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và năng suất của tôm. Hiểu rõ nguyên nhân và áp dụng các biện pháp phòng ngừa, xử lý kịp thời sẽ giúp người nuôi cải thiện hiệu quả sản xuất và đảm bảo chất lượng tôm.
Giới thiệu về tình trạng tôm bị trống đường ruột
Tôm bị trống đường ruột là hiện tượng phổ biến trong nuôi trồng thủy sản, đặc biệt ở tôm thẻ chân trắng và tôm sú. Đây là tình trạng khi đường ruột tôm không chứa thức ăn hoặc vi khuẩn có lợi, làm ảnh hưởng đến quá trình tiêu hóa và hấp thu dinh dưỡng. Nguyên nhân chính thường do môi trường nước bị ô nhiễm, thức ăn không đạt chất lượng hoặc thay đổi đột ngột về điều kiện nuôi.
Tình trạng này ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và chất lượng của tôm. Tôm có đường ruột trống thường yếu ớt, chậm lớn, dễ mắc các bệnh nhiễm trùng và có thể chết nếu không được điều trị kịp thời. Điều này làm giảm năng suất và chất lượng sản phẩm, gây thiệt hại kinh tế cho người nuôi.
Việc phát hiện và xử lý kịp thời tôm bị trống đường ruột là rất quan trọng. Người nuôi cần theo dõi tôm thường xuyên, kiểm tra màu sắc và hình dạng đường ruột để phát hiện sớm. Áp dụng các biện pháp cải thiện chất lượng nước và dinh dưỡng cho tôm có thể giúp ngăn ngừa tình trạng này.
Nguyên nhân gây ra
Bệnh trống ruột ở tôm có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Dưới đây là những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này:
Vi khuẩn Vibrio: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất. Vi khuẩn Vibrio xâm nhập vào cơ thể tôm và bám vào thành ruột. Sau đó, chúng tiết ra độc tố gây viêm và phá hủy thành ruột, dẫn đến tình trạng tôm bị trống ruột do không thể tiêu hóa thức ăn.
Thức ăn bị nhiễm độc tố: Thức ăn của tôm nếu bị nhiễm độc hoặc nấm mốc sẽ dễ gây bệnh đường ruột. Khi tôm tiêu thụ các loại thức ăn này, nguy cơ mắc bệnh trống ruột sẽ tăng cao.
Tôm ăn phải tảo độc: Nếu tôm vô tình ăn phải tảo độc, enzyme trong tảo có thể làm tê liệt lớp biểu mô của ruột. Điều này khiến tôm không hấp thụ được thức ăn, gây ra bệnh trống ruột.
Ký sinh trùng trong ruột: Khi có ký sinh trùng bám vào thành ruột, chúng sẽ gây tổn thương và viêm, làm cho hệ tiêu hóa của tôm bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
Thời tiết thay đổi: Thời tiết khắc nghiệt như trời quá lạnh, mưa nhiều, hoặc nắng nóng kéo dài có thể khiến tôm bỏ ăn và tiêu hóa kém, dẫn đến tình trạng trống ruột.
Triệu chứng tôm bị trống đường ruột
Trước khi tiến hành điều trị bệnh trống đường ruột ở tôm, việc nắm rõ các triệu chứng để phát hiện và phòng ngừa kịp thời là vô cùng quan trọng. Hiểu biết về các dấu hiệu cụ thể sẽ giúp bạn đưa ra phương pháp xử lý hiệu quả và phù hợp. Dưới đây là các triệu chứng thường gặp ở tôm bị trống đường ruột:
Tôm bỏ ăn hoặc ăn rất yếu: Khi bị trống đường ruột, tôm thường có biểu hiện bỏ ăn hoặc ăn rất ít. Điều này dẫn đến tình trạng sức khỏe của tôm giảm sút rõ rệt và cơ thể yếu ớt.
Đường ruột mờ đục hoặc không có thức ăn: Quan sát phần đường ruột của tôm, bạn có thể thấy đường ruột trống, không chứa thức ăn hoặc mờ đục. Đôi khi, đường ruột có thể bị đứt đoạn, không liên tục, hoặc có hiện tượng viêm đỏ ở khu vực này.
Thức ăn di chuyển không ổn định trong ruột: Khi nhẹ nhàng lắc thân tôm, nếu thấy thức ăn trong đường ruột không cố định và chuyển động bất thường, đây có thể là dấu hiệu của bệnh.
Phân tôm thay đổi: Phân của tôm bị trống đường ruột thường có kết cấu mềm, dễ bị nát khi kiểm tra. Ngoài ra, màu sắc của phân trở nên nhợt nhạt, khác biệt so với phân của tôm khỏe mạnh, và không có độ suôn, thẳng bình thường.
Việc nhận diện sớm những triệu chứng này giúp người nuôi tôm có thể can thiệp kịp thời, giảm thiểu thiệt hại và bảo vệ đàn tôm một cách hiệu quả hơn.
Hậu quả của việc tôm bị trống đường ruột
Tôm bị trống đường ruột là một vấn đề nghiêm trọng trong nuôi trồng thủy sản, đặc biệt là ở các loại tôm phổ biến như tôm thẻ chân trắng và tôm sú. Tình trạng này không chỉ làm chậm quá trình phát triển mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất và chất lượng thu hoạch của người nuôi.
Tôm chậm phát triển, giảm trọng lượng
Khi tôm bị trống đường ruột, chúng chậm phát triển và giảm trọng lượng. Đường ruột không có thức ăn và vi khuẩn có lợi khiến tôm không hấp thu đủ dinh dưỡng cần thiết, dẫn đến cơ thể gầy yếu, không đạt được trọng lượng tiêu chuẩn. Điều này gây khó khăn cho người nuôi trong việc duy trì và nâng cao chất lượng tôm, ảnh hưởng đến lợi nhuận cuối cùng.
Tăng nguy cơ mắc các bệnh khác do sức đề kháng suy giảm
Khi tôm bị trống đường ruột, sức đề kháng của chúng suy giảm, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh khác. Một đường ruột khỏe mạnh không chỉ giúp tôm tiêu hóa tốt mà còn tạo điều kiện cho hệ vi sinh vật có lợi phát triển, bảo vệ tôm khỏi các tác nhân gây bệnh. Khi đường ruột trống, tôm dễ bị nhiễm khuẩn, nấm và các loại ký sinh trùng khác, làm gia tăng tỷ lệ chết và thiệt hại kinh tế cho người nuôi.
Ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng thu hoạch
Tình trạng tôm bị trống đường ruột ảnh hưởng lớn đến năng suất và chất lượng thu hoạch. Những con tôm yếu, không đạt kích thước và trọng lượng tiêu chuẩn sẽ làm giảm giá trị sản phẩm, khiến người nuôi khó cạnh tranh trên thị trường. Hơn nữa, khi tôm bị nhiễm bệnh, chi phí điều trị và phòng ngừa tăng cao, làm giảm hiệu quả kinh tế của quá trình nuôi.
Cách điều trị tôm bị trống đường ruột
Để điều trị bệnh trống đường ruột cho tôm, khi phát hiện bệnh, cần thực hiện hai bước song song như sau:
Xử lý và làm sạch môi trường ao nuôi
Loại bỏ thức ăn hỏng: Ngay lập tức loại bỏ các loại thức ăn bị nấm mốc hoặc hư hỏng, thay thế bằng thức ăn mới và đảm bảo chất lượng.
Kiểm soát tảo trong ao: Sử dụng chế phẩm Aqua Bacillus để xử lý tảo theo các liều lượng sau:
Ao bạt
- Trước khi thả tôm 2-3 ngày (để gây màu nước và tạo vi khuẩn có lợi): 1kg/2.500-3.000 m² nền đáy.
- Tôm dưới 45 ngày tuổi: 1 kg/2.000 m², sử dụng mỗi 5-7 ngày một lần.
- Tôm trên 45 ngày tuổi: 1 kg/1.500 m², dùng 2 lần mỗi tuần.
Ao đất
- Trước khi thả giống 2-3 ngày: 1kg/2.500-3.000 m² nền đáy.
- Trong suốt quá trình nuôi: 1 kg/4.000 m², sử dụng mỗi 5-7 ngày một lần.
- Khi ao bị ô nhiễm hoặc pH biến động: 1 kg/2.500-3.000 m².
Tạm ngừng cho ăn và tăng cường hệ thống sục khí: Ngừng việc cho tôm ăn và bật hệ thống quạt nước ở tốc độ cao nhất, duy trì liên tục cả ngày và đêm.
Diệt khuẩn bằng BKC 80%: Pha loãng BKC với lượng nước gấp 50 lần và phun đều vào ao để tiêu diệt vi khuẩn.
Xử lý nước ao lắng và khử trùng
- Khử trùng ao trước khi thả tôm giống: 1 lít/800 m³ nước, thực hiện 3 ngày trước khi thả giống.
- Sát trùng định kỳ: Sử dụng 1 lít cho 2.000-4.000 m³ nước, lặp lại mỗi 2 tuần.
- Khi ao có tôm bệnh hoặc nước phát sáng: 1 lít cho 1.200-1.500 m³ nước, thực hiện mỗi 3 ngày một lần.
- Khử trùng bể ương và dụng cụ: Pha với nước nồng độ 200ppm (200ml/m³) để phun hoặc ngâm dụng cụ, sau đó ngâm 6-8 giờ, rửa sạch và phơi khô.
Bổ sung dưỡng chất và vi sinh vật
Sử dụng Vime-Bitech: Sản phẩm này bổ sung dưỡng chất và vi sinh vật có lợi, giúp cải thiện hệ tiêu hóa và khả năng hấp thu thức ăn của tôm:
- Hỗ trợ tiêu hóa và cân bằng hệ vi sinh vật đường ruột: 1 kg/250-500 kg thức ăn, sử dụng thường xuyên.
- Cung cấp vi sinh vật hữu ích, tạo nguồn thức ăn tự nhiên: 1 kg/6.000-7.000 m³ nước, bón vào ao trước khi thả giống 2-3 ngày.
Lưu ý
- Để tăng hiệu quả, trộn 1 kg thuốc với 1 kg đường, sau đó pha với 5-10 lít nước, sục khí 2-3 giờ trước khi trộn vào thức ăn hoặc tạt xuống ao.
- Tránh sử dụng đồng thời với các hóa chất khử trùng nước.
- Ngưng sử dụng thuốc 0 ngày trước khi thu hoạch để đảm bảo an toàn cho sản phẩm.
Biện pháp phòng ngừa tình trạng tôm bị trống đường ruột
Để ngăn ngừa bệnh trống đường ruột ở tôm, người nuôi cần áp dụng các biện pháp sau đây:
Lựa chọn và bảo quản thức ăn chất lượng
- Sử dụng thức ăn chuyên dụng cho tôm, đảm bảo cung cấp đầy đủ dưỡng chất thiết yếu. Nên chọn thức ăn có chất lượng cao, phù hợp với từng giai đoạn phát triển của tôm, và cho ăn theo kích cỡ và liều lượng hợp lý để tránh tình trạng cho ăn quá nhiều.
- Bảo quản thức ăn kỹ lưỡng để tránh nhiễm nấm mốc và các độc tố có hại. Điều này giúp đảm bảo thức ăn luôn an toàn và giữ được giá trị dinh dưỡng.
Bổ sung men tiêu hóa và vitamin
- Thường xuyên bổ sung men tiêu hóa trong suốt quá trình nuôi để cải thiện hệ tiêu hóa và nâng cao sức khỏe đường ruột cho tôm. Có thể trộn men tiêu hóa trực tiếp vào thức ăn trước khi cho tôm ăn.
- Tăng cường sức đề kháng cho tôm bằng cách trộn Vitamin C vào thức ăn, giúp ngăn chặn các tác nhân gây bệnh và nâng cao sức khỏe tổng quát của tôm.
Quản lý chặt chẽ môi trường ao nuôi
- Cần xác định mật độ thả tôm giống sao cho phù hợp với trình độ nuôi và điều kiện đầu tư, tránh tình trạng thả quá dày gây quá tải cho môi trường ao. Trước khi thả tôm, ao nuôi cần được chuẩn bị và cải tạo kỹ lưỡng, đảm bảo tuân thủ đúng quy trình kỹ thuật.
- Đối với hình thức nuôi tôm công nghiệp, cần trang bị đầy đủ hệ thống thiết bị như hệ thống cung cấp nước, máy quạt và máy sục khí oxy đáy để duy trì chất lượng nước ổn định.
- Định kỳ từ 7-10 ngày, xử lý đáy ao bằng các loại men vi sinh như Aqua Bacillus để phân hủy chất hữu cơ từ tảo chết, phân thải của tôm và xác vỏ tôm lột. Điều này giúp duy trì môi trường sống của tôm luôn sạch sẽ và thông thoáng, giảm nguy cơ phát sinh bệnh.
"Tôm bị trống đường ruột" không chỉ gây thiệt hại về kinh tế mà còn ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm. Do đó, việc nắm rõ cách phòng ngừa và khắc phục là điều quan trọng để người nuôi có thể duy trì môi trường nuôi ổn định và đạt được hiệu quả cao.
- Tags:
- Bệnh ở tôm